Wandelend door ons nationale landschap dat zich nu nog kenmerkt door de pril ontluikende knoppen van bomen, werd ik plots verrast door een helder geel bloeiende wilg. Imkers verheugen zich op de bloei van de wilg omdat het een erg goede waardplant is. In de houtwallen nabij de meer vochtige waterkanten vallen de wilgen op. De katjes, de bloemen, bloeien slechts enkele dagen, maar je herkent ze direct.
Zoete herinneringen
Al wandelend gaan mijn gedachten verder naar de wilg. Het brengt me bij eerdere IVN-activiteiten in de winterperiode. Het wilgenknotten. Dit waren vaak prachtige ervaringen. Samen in de kou werken aan het landschap. De wilg brengt me ook bij klompmaker Roorda in Buitenpost. Enorme wilgen lagen daar voor het produceren van klompen.
De geknotte takken werden vaak gebruikt als vlechtwerk net zoals we dat nu nog steeds doen op De Kruidhof. Heel prominent staan er drie knotwilgen in het “petgat” van de geneeskruidentuin. Dit natte gebied laat een deel van de oude laagveenafgravingen zien van Noordoost Fryslân. Peat of ook wel veengaten. De wilg groeit hier uitstekend. De wetenschappelijke naam Salix verwijst naar de werkzame stof in de boom. Salicylzuur.
De wilg als pijnstiller
In de volksgeneeskunde is er veel geschreven over de werking van de wilg. De bast werd gebruikt tegen pijn en koorts. Ook het blad werd in preparaten gebruikt. Door farmaceutisch onderzoek kon de werkzame stof gesynthetiseerd worden en zo ontstond aspirine. Door het succes van deze synthetische aspirine werden de wilgenschors en zoveel andere kruiden vergeten tot we eind 20ste eeuw beseften dat deze wilg naast andere medicijnen een plaats kan hebben in het arsenaal van middelen tegen vooral chronische klachten zoals reuma. Daarom wordt er nu opnieuw onderzoek gedaan naar de wilg.
Gelukkig heeft de wetenschap het wetenschappelijk onderzoek naar plantstoffen en plantwaarde nog niet ‘ aan de wilgen gehangen’. De uitdrukking komt overigens uit Psalm 137 en begint als volgt:
Aan de rivieren van Babel
Daar zaten wij treurend
En dachten aan Sion.
In de wilgen op de oever
Hingen wij onze lieren.
Het is een herinnering aan de ballingschap van de Israëlieten, zij waren zo droevig dat ze stopten met musiceren. De wilg, ogenschijnlijk zo gewoon maar toch zo bijzonder. Ik kan bijna niet wachten om de eerste wilgenhoning die prachtig bijna fluorescerend van kleur is te mogen proeven.
Jan Willem Zwart