Hulst als sfeermaker tijdens de Kerstdagen
Plant in de spotlight
Kersttijd! Naast kerstbomen en gezelligheid mag ook de Hulst in deze periode niet ontbreken. Daarom vertellen we je graag iets meer over deze sfeermaker. Veel leesplezier!
Hulst (Ilex aquifolium) neemt als enige groenblijvende inheemse loofboom in ons bomenbestand een bijzondere plaats in. In de winter is deze boom een opvallende verschijning met zijn groene blad en rode bessen. Het is dan ook één van de sfeermakers in de Kersttijd. Daarom is deze decembermaand een ideaal moment om de aandacht te richten op deze boom.
Associatie met geneeskracht
Dat de Hulst al heel lang zo’n populaire boom was om het huis mee te versieren heeft natuurlijk te maken met het wintergroen zijn. Dit gebruik dateert al vanuit voorchristelijke tijden: de Romeinen versierden met hulsttakken hun geschenken tijdens de Saturnalia (feesten ter ere van Saturnus en de winterzonnewende, van 17 tot 23 december).
Er is een tijd geweest dat de mensheid Hulst associeerde met geneeskracht. Er werd thee getrokken van jonge hulstblaadjes. Dit werd toegepast bij jicht en bronchitis en het zou een medicijn zijn tegen verstopping en epilepsie. Ook zou het kramp opheffen, koortsverlagend zijn en urine afdrijvend.
Volgens oud bijgeloof werd voor het afweren van onheil, Hulst aangeplant bij boerderijen en huizen. Het werd gezien als een krachtige plant, die blikseminslag, heksen en demonen zou afweren.
Goed ontwikkelde hulstbossen in Drenthe
Hulst komt vooral voor in bossen (loofbossen), bosranden, houtwallen, struwelen, heggen, stenige plaatsen en zeeduinen (duinbos). Binnen Nederland komen alleen in Drenthe goed ontwikkelde hulstbossen voor. Hij verdraagt schaduw goed maar voelt zich ook thuis op zonnige plaatsen. Hulst houdt van redelijk droge, matig voedselrijke en tamelijk zure tot bijna neutrale bodems. Deze langzaam groeiende boom kan uiteindelijk een hoogte bereiken van 10 meter en kan bovendien honderden jaren oud worden.
De bladeren zijn leerachtig en glanzend. Ze zijn getand en voorzien van zeer scherpe stekels. Deze stekels zijn kennelijk bedoeld om diervraat tegen te gaan. Wanneer de struik uitgroeit tot een boom hebben de bovenste takken bladeren met een gave rand. In onze bijen- en vlindertuin kun je de Ilex aquifolium ‘J.C. van Tol’ aantreffen (zie foto’s). Deze hulstsoort is heel geschikt als haag.
De bast is dun en glad. Hulst is een langzame groeier, het hout is mede daardoor heel hard en werd vroeger gebruikt voor inlegwerk, wandelstokken en het maken van houtsnedes.
Bessen in trek bij lijsterachtigen
Hulst is tweehuizig, dat betekent dat er mannelijke en vrouwelijke exemplaren zijn. In mei-juni (soms juli-september) verschijnen de bloemen die wit en onopvallend zijn. Voor de bestuiving moeten er mannelijke en vrouwelijke bomen in elkaars directe omgeving staan. Van september tot in de winter zijn de vrouwelijke bomen getooid met felrode bessen. Voor de mens giftig en bij vogels zijn ze niet erg populair. De bessen worden alleen gegeten door lijsterachtigen.
Wij wensen je fijne kerstdagen en een gelukkig en gezond 2022!
Team De Kruidhof